Pracownia Badań nad Procesem Twórczym (UJ) kontynuuje projekt badawczo-seminaryjny pod nazwą „Polska kultura tekstotwórczości”, realizowany w ramach Humanistycznego Konsorcjum Naukowego, stworzonego przez Wydział Polonistyki UJ oraz Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM.
Seminarium II. Wczesna nowożytność.
11.01.2022, godz. 17.00
Miejsce: MS Teams
Kliknij tutaj, aby dołączyć do spotkania
W programie:
1. Dr Łukasz Cybulski (UKSW), Czy możliwa jest genetyka tekstów dawnych? Rekonesans.
2. Prof. dr hab. Jakub Niedźwiedź (UJ), Między notatką a kartą tytułową. Praktyki tekstotwórcze siedemnastowiecznych kaznodziejów w Europie Wschodniej.
3. Dyskusja.
Abstrakty wystąpień
dr Ł. Cybulski
W swoim wystąpieniu podejmę dyskusję z opinią Pierre’a-Marca de Biasiego na temat ograniczenia badań genetycznych „do dwóch czy trzech ostatnich stuleci”. W pierwszej kolejności zmierzę się z próbą wytypowania głównych uwarunkowań procesu twórczego we wczesnej nowożytności; poświęcę także nieco uwagi specyfice obiegu tekstów literackich w XVII w., próbując poddać rewizji niektóre wynikające stąd postulaty dotyczące badania spuścizny wieku rękopisów. Przegląd powyższych zagadnień posłuży mi w dalszej części referatu do sformułowania szeregu pytań (i być może udzielenia kilku odpowiedzi) na temat uchwytnych granic procesu powstawania tekstów oraz do zaproponowania klasyfikacji dokumentów genezy tekstów dawnych. Wykorzystany materiał egzemplifikacyjny będzie niejednorodny i uwzględni m.in. zapiski rękopiśmienne i druki kaznodziejskie, rękopisy dzieł poetyckich czy romansów pisanych prozą.
prof. dr hab. J. Niedźwiedź
W moim referacie chciałbym odpowiedzieć na pytanie, jak powstawały kazania w XVII wieku. Gatunek ten, dzisiaj mocno podupadły, w XVII wieku był jedną z najczęściej uprawianych form literackich. Wniknięcie w warsztat pisarzy kazań pozwala zrozumieć dużą część kultury literackiej tego czasu. Bohaterami referatu będą trzej kaznodzieje: polski jezuita Jakub Olszewski (1585–1634), litewski dominikanin Michał Woyniłłowicz (1637–1690) i ukraińsko-rosyjski arcybiskup Stefan Jaworski (1658–1722). Prześledzimy proces pisania i publikacji kazań od momentu otrzymania zlecenia aż po druk. Ta detektywistyczna praca jest możliwa dzięki pozostawionym przez nich tekstom. Są to ich luźne notatki, wypisy z czytanych przez nich książek, marginalia w książkach z ich bibliotek, materiały pozyskiwane od innych, bruliony kazań, rękopiśmienne karaty tytułowe i wreszcie gotowe druki. W referacie zostaną poruszone m.in. następujące kwestie: relacja między rękopisem, drukiem a słowem mówionym; mit „wieku rękopisów”; humanistyczny model czytania a praktyki tekstotwórcze; (auto)konstruowanie wczesnonowożytnego autora.
Serdecznie zapraszamy! Do spotkania będzie można dołączać klikając podany w zaproszeniu link (od ok. 16.45).
dr hab. Mateusz Antoniuk
Kierownik Pracowni Badań nad Procesem Twórczym