Projekty i granty

Więcej o projekcie tutaj.

Nr projektu: PJP_PJP_2020_1_00005

Wnioskodawca: dr Wojciech Hofmański

Kierownik projektu: prof. dr Robert Aleksander Maryks

Nr projektu: 2022/45/B/HS2/00557

Kwota finansowania: 1 210 972 PLN

Okres realizacji: 2023-2027

Główni wykonawcy: Michał E. Nowakowski, Przemysław M. Raczyk

„‘Ej! Majstrze Bartłomieju’ – odezwał się z dołu Rupert. ‘Puść, bo jutro pójdę do jezuitów, do króla i wydam ciebie, że jesteś czarownik, heretyk, arianin, socynianin – psia głowa – będę prosić i wyproszę, że ci łeb utną, poćwiartują, że cię spalą na stosie, oskubią, oćwiczą i usmażą w gorącej smole.” Ten cytat z noweli Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812–87), Majster Bartłomiej, czyli piekarz i jego rodzina, jest reprezentatywnym przykładem antyjezuityzmu dziewiętnastowiecznej literatury polskiej, krytykującej rolę, jaką Towarzystwo Jezusowe odegrało w Rzeczypospolitej w okresie sprzed jego kasaty w 1773 roku. Niemało polskich intelektualistów, w tym historycy polityczni, tacy jak Joachim Lelewel (1786–1861), Jędrzej Moraczewski (1802–55) i Henryk Schmitt (1817–83), zajmowało się przyczynami upadku Rzeczypospolitej i pytało, czy to jezuici zrujnowali jej polityczny i oświatowy ustrój. Rzeczywiście, akcja powieści Kraszewskiego toczy się na początku XVII wieku, kiedy to jezuici stali się sojusznikiem króla Zygmunta III Wazy (1587–1632) w zapewnieniu uprzywilejowanego miejsca dla katolicyzmu. Znamienne, że inna powieść historyczna Kraszewskiego nosi tytuł Ostatni rok panowania Zygmunta III (Wilno, 1834), a jezuici zostali w niej przedstawieni jako (polityczni) kuglarze. Podobny, pełen uprzedzeń, obraz Towarzystwa, ze wszystkimi jego niuansami, można odnaleźć u innych wybitnych pisarzy polskiego pozytywizmu i romantyzmu, m.in. Stefana Żeromskiego (1864–1925), Bolesława Prusa (1847–1912), Cypriana Norwida (1821–83), Juliusza Słowackiego (1809–49) i Adama Mickiewicza (1798–1855).
Ten ostatni, podczas pobytu w Collège de France, utrzymywał bliskie kontakty z dwoma wybitnymi francuskimi pisarzami antyjezuickimi, Jules’em Micheletem (1798–1875) i Edgarem Quinetem (1803–75). Ataki na jezuitów w ich wykładach i publikacjach były częścią długiej tradycji antyjezuityzmu, reprezentowanego przez ważnych francuskich pisarzy – takich jak Étienne Pasquier (1529–1615), Blaise Pascal (1623–1662) i Voltaire (1694–1778) – który w XIX wieku znalazł oddźwięk we wpływowych dziełach takich autorów, jak Honoré de Balzac (1799–1850), Alexandre Dumas (1802–70) i Eugene Sue (1804–57). Francuska literatura antyjezuicka odzwierciedla ogólnoświatowy trend skierowany przeciwko Towarzystwu, które po czterdziestu jeden latach od kasaty zostało przywrócone przez papiestwo w 1814 i było uważane przez republikanów w Europie oraz po drugiej stronie Atlantyku za ultrakonserwatywną, antydemokratyczną, antyliberalną i antynowoczesną siłę przedrewolucyjnego ancien régime’u. Taki stanowczy sprzeciw wobec powrotu jezuitów spowodował polityczne prześladowania Towarzystwa nie tylko we Francji, ale także w Niemczech, gdzie Otto von Bismarck (kanclerz 1871–90) – w odpowiedzi na rzekomy spisek jezuitów w czasie wojny francusko-pruskiej – wydał antyjezuickie ustawy, będące częścią kulturkampfu. Zyskały one poparcie zwłaszcza wśród protestantów, odznaczających się od XVI wieku długą tradycją teologicznego antyjezuityzmu, który znalazł później literacki wyraz w dziele Friedricha Schillera (1759–1805) Geisterseher, w którym tajne stowarzyszenie jezuickie próbuje nawrócić protestanckiego księcia.
O ile jednak mit jezuitów we Francji czy Niemczech (pod wieloma względami równoległy do mitu o czarownicach, templariuszach, masonerii i Żydach) był już przedmiotem naukowych badań, o tyle antyjezuityzm w literaturze polskiej długiego dziewiętnastego wieku nie doczekał się, jak dotąd, systematycznych studiów, mimo jego oczywistego znaczenia dla naszego rozumienia tego burzliwego okresu. Celem mojego projektu jest wypełnienie tej luki historiograficznej jako chronologiczne rozszerzenie, rozpoczętego w 2022 roku, projektu Polskie powroty (NAWA/NCN) poświęconego literaturze antyjezuickiej w poprzednim okresie historycznym (XVI–XVIII w.). Proponowany tu projekt pozwoli mi na skatalogowanie, zbadanie, krytyczną analizę i opisanie antyjezuickiej literatury polskiej XIX wieku w celu zdefiniowania nie tylko wspólnych wątków, ale także jej specyfiki gatunkowej, językowej, jej tropów, wpływu i politycznych uwarunkowań, które były unikatowe w kontekście społeczno-politycznym i kulturowym porozbiorowej Polski. Proponowany plan badawczy odzwierciedla podejście metodologiczne realizowanego obecnie projektu: przy pomocy zespołu badawczego zamierzam: (a) stworzyć bazę danych całej literatury antyjezuickiej w XIX wieku pisanej nie tylko w języku polskim, ale także w innych głównych językach europejskich (i udostępniać ją za pomocą strony internetowej w Open Access); b) dodać nowe artykuły do leksykonu literatury antyjezuickiej  skomponowanego dla poprzedniego okresu; oraz (c) opublikować w Open Access pierwszą kompleksową monografię, podejmującą tę problematykę w szerszym europejskim kontekście epoki nowożytnej, która okazała się wyjątkowo podatna na pojawianie się teorii spiskowych, których ulubionym i tradycyjnym celem byli jezuici.

Kierowniczka projektu: dr Dominika Gapska

Nr projektu: 2018/29/N/HS2/00340

Kwota finansowania: 67 192 PLN

Prezentowany projekt ma za zadanie ukazać wizerunki i funkcje świętych kobiet w serbskim imaginarium narodowym i duchowym, z uwzględnieniem tła historyczno-kulturowego oraz społecznego państwa i Kościoła. W projekcie zostanie podjęta próba odpowiedzi na następujące pytania: Czy stare, średniowieczne kulty świętych kobiet ożywają we współczesnej, postsekularnej Serbii? Jeśli tak, to w jakich kontekstach i jaką funkcję ma ten proces? Czy święte kobiety są patronkami narodowych i kościelnych organizacji we współczesnej Serbii, które opierają się na specyficznych tradycjach narodowych i normach religijnych, legitymizujących serbską tożsamość? Czy świętość kobiet ma wpływ na głoszone idee kulturowego i duchowego odrodzenia Serbii? Czy używa się jej w celu konfrontacji z heterodoksją (jak bywało to, między innymi, w czasach dominacji imperium osmańskiego)? Czy Cerkiew wykorzystuje wzorce chrześcijańskiej etyki i moralności, których strzegą święte kobiety, jako przeciwstawienie współczesnemu, zlaicyzowanemu sposobowi myślenia o rodzinie i roli kobiet w społeczeństwie i Kościele? Realizacja projektu jest niezwykle istotna dla badań slawistycznych i europejskich studiów kulturowych. Pozwoli bowiem wypełnić lukę w istniejących obecnie studiach oraz umożliwi weryfikację dotychczasowych poglądów marginalizujących oddziaływanie świętych kobiet na polityczne, społeczne i duchowe formowanie serbskiego narodu. W efekcie przyczyni się do skorygowania pewnych stereotypowych wyobrażeń o kulturze serbskiej, nadając im zupełnie nową perspektywę.

Aktualności związane z poszczególnymi etapami realizacji projektu można śledzić na stronie: http://kobieta-panstwo-cerkiew.edu.pl/

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Mateusz Stróżyński

Nr projektu: 2020/37/B/HS1/02551

Kwota finansowania: 1 491 618 PLN

Okres realizacji: 2021-2026

Celem projektu jest zbadanie grupy dokumentów stworzonych na przełomie XIII i XIV wieku, najczęściej występującej pod tytułem Księga błogosławionej Anieli z Foligno (Liber beatae Angelae). Aniela z Foligno (1248-1309) była jedną z największych mistyczek zachodniego chrześcijaństwa, tercjarką franciszkańską i ascetką, która żyła w Umbrii otoczona grupą franciszkańskich zakonników, jej uczniów czy też „synów”. Współpracowali oni z nią w tworzeniu Księgi, która opisuje jej doświadczenia mistyczne i nauczanie duchowe. Księga otoczona była podejrzeniami już po swoim powstaniu, podobnie jak jej główna bohaterka i współautorka, Aniela. Najprawdopodobniej związane to było z powiązaniami z dwoma heterodoksyjnymi nurtami rozwijającymi się w obrębie zakonu franciszkańskiego w tym czasie – z tak zwanym ruchem Wolnego Ducha oraz franciszkańskimi spirytuałami. Obydwa te nurty podkreślały znaczenie osobistej wolności, radykalnego doświadczenia Boga i krytykowały pośredniczącą władzę hierarchii kościelnej. Projekt będzie badał obecność zarówno idei Wolnego Ducha, jak i franciszkańskich spirytuałów w Księdze Anieli oraz związki między Anielą i jej kręgiem a tymi dwoma heterodoksyjnymi ruchami.

Zespół badawczy zbada problem pod różnym kątem i stosując różne podejścia metodologiczne. Planujemy transkrypcję jednego z najstarszych rękopisów Drzewa życia (Arbor vitae), dzieła jednego z najbardziej znanych spirytuałów tego czasu, Hubertyna z Casale, który był przyjacielem i uczniem Anieli, aby zbadać powiązania między tym dziełem a Księgą Anieli. Zamierzamy też zbadać jej powiązania z istniejącymi w Umbrii grupami franciszkanów, zarówno związanymi z Wolnym Duchem, jak i spirytuałami. Planujemy też przestudiować związki Księgi ze wschodnią tradycją monastyczną, zdając sobie sprawę, że niektórzy z ważnych spirytuałów podróżowali na Wschód i znali grekę. Innym aspektem projektu będzie filozoficzne i psychologiczne zbadanie doświadczenia mistycznego opisanego w Księdze.

Powodem podjęcia tej tematyki jest fakt, że Księga Anieli nie została dogłębnie przestudiowana pod katem jej relacji z ruchem Wolnego Ducha i franciszkańskimi spirytuałami, choć rośnie zainteresowanie tym dziełem oraz franciszkańskimi ruchami heterodoksyjnymi w XIII i XIV wieku. Projekt wpisze się w szersze badania nad tą tematyką, prowadzone w Europie, zwłaszcza zaś we Francji i Włoszech, ostatnimi laty. Publikacje wyników badań przyczynią się do pełniejszego zrozumienia zarówno Księgi Anieli z Foligno, jak i szerszego franciszkańskiego środowiska jej czasów.

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Rafał Rosół

Nr projektu: 2020/39/B/HS2/00934

Kwota finansowania: 388 875 PLN

Głównym celem jest stworzenie internetowego leksykonu (w języku angielskim), który będzie zawierać zapożyczenia i glosy pochodzące z języków semickich, irańskich, indyjskich, anatolijskich, egipskiego i innych języków orientalnych. Badany materiał obejmował będzie dwa tysiąclecia historii języka greckiego, tzn. od okresu mykeńskiego aż do VI w. n.e. Na bazie wersji elektronicznej powstanie później także leksykon w formie książkowej.

Pełen tytuł projektu: Listy Wilhelma Macha do kolegów z Polski i Bułgarii jako podstawa do badania mikrohistorii literackich wspólnot antyhomofobicznych

Kierowniczka projektu: dr Adrianna Kovacheva

Nr projektu:

Kwota finansowania: 11 715 PLN

Projekt zakłada wyjście poza granice historii literatury monolingwalnej. Traktowanie bułgarskiej i polskiej korespondencji Macha w sposób komplementarny, sieciowy, stwarza możliwość myślenia o mikrohistorii kontaktów literackich w kategoriach transnarodowych i transkulturowych. Przesunięcie kategorii narodowości na dalszy plan sprawia, że ujawniają się nowi aktorzy (w rozumieniu Bruno Latoura), kształtujący i modyfikujący życie literackie i życie określonej wspólnoty intelektualnej. Te wszystkie czynniki, w skali mikrohistorii zupełnie nieprzystawalne do motywacji politycznych i ideologicznych, warunkują nieco odmienną narrację historycznoliteracką. Próba zrozumienia transnarodowej mikrohistorii wspólnoty intelektualnej jest eksperymentem badawczym, który być może doprowadzi do nowego sposobu pojmowania władzy i przymusu, któremu poddani byli twórcy w czasach PRL-u i BRL-u.

Kierownik projektu: prof. dr hab. Przemysław Czapliński

Nr projektu: DNK/SP/462992/2020

Kwota finansowania: 63 000 PLN

Zadaniem konferencji „Ludzie zbuntowani. Protesty w Europie XXI wieku – tradycje, cele, sposoby samoorganizacji” jest podjęcie refleksji nad falą protestów, która przetacza się przez świat od dwóch dekad. Niektóre wystąpienia (mamy nadzieję, że większość) będą służyły poszerzaniu demokracji liberalnej, niektóre (mamy nadzieję, że mniej liczne) wynikają z załamywania się porządku demokratycznego. Powyższa lista, wskazująca na nieustanny przyrost wystąpień, skłania do patrzenia na historię XXI-wiecznej Europy z perspektywy społecznego gniewu i kwestii jego skuteczności. W związku z tym postanowiliśmy zadać trzy generalne pytania: z czego protesty wynikają?; jak są zorganizowane?; do czego dążą?.
Konferencja będzie transmitowana online.
Więcej informacji i streaming na stronie: http://www.ludziezbuntowani.pl/

Kierownik projektu: prof. dr hab. Piotr Śniedziewski

Nr projektu: 2019/33/B/HS2/00186

Kwota finansowania: 208 152 PLN

Gustaw Flaubert – obok takich twórców jak Marcel Proust czy James Joyce – uznawany jest za wielkiego reformatora powieści oraz pisarza, który z jednej strony nawiązuje polemiczny dialog z tradycją romantyczną, z drugiej zaś – wyznacza główne kierunki rozwoju nowoczesności. W zakresie estetyki literackiej to właśnie jemu przypisuje się koncepcje związane z radykalną reformą narracji (zakwestionowanie narracji w stylu Balzaka, czyli narracji auktorialnej), literaturą wyzwoloną z biograficznych uwarunkowań, a jednocześnie tak wiele zawdzięczającą szczegółowym studiom z zakresu psychologii, historii bądź geografii.

Flaubert jako twórca i teoretyk powieści wyraźnie zaciążył też nad tradycją polską. Już w drugiej połowie XIX stulecia toczyły się dyskusje, niejednokrotnie bardzo ostre, na temat jego znaczenia oraz rangi jego twórczości. Szybko też zaczęły się pojawiać pierwsze przekłady jego najważniejszych utworów (Pani Bovary, Salammbo) oraz oryginalne dzieła pisarzy polskich, które w oczywisty sposób wzorowane były na powieściach Flauberta – np. Na skałach Calvados Antoniego Sygietyńskiego czy Cham Elizy Orzeszkowej.

Celem projektu jest prześledzenie recepcji twórczości Flauberta w literaturze polskiej, począwszy od połowy XIX wieku (czyli od pierwszych wypowiedzi na temat autora francuskiego) po czasy najnowsze. Tylko tak szeroko zakrojony plan badań pozwala w pełni odpowiedzieć na pytanie o polską recepcję Flauberta i, szerzej, pozwoli wypracować metodę badawczą umożliwiającą analizę sposobów funkcjonowania autora obcego (w tym przypadku: francuskiego) w tkance kultury docelowej (w tym przypadku: polskiej). Zdefiniowany w ten sposób proces przyswajania obcego twórcy odpowiada postulatom sformułowanym przez André Lefevere’a w szkicu Why Waste Our Time on Rewrites? The Trouble with Interpretation and the Role of Rewriting in an Alternative Paradigm oraz Martę Skwarę w artykule Wyobraźnia badacza – od serii przekładowej do serii recepcyjnej. W konsekwencji polska recepcja Flauberta jest w projekcie rozpatrywana na trzech zasadniczych poziomach: 1) obecność dzieł Flauberta oraz jego biografii w wypowiedziach krytycznoliterackich, eseistycznych; 2) przekłady utworów pisarza francuskiego na język polski; 3) nawiązania polskich autorów do tekstów Flauberta, inspiracje.

Tak sprofilowany plan badań umożliwia szczegółową rekonstrukcję procesu recepcyjnego, a jednocześnie pozwala odpowiedzieć na szereg pytań dotyczących rozwoju powieści polskiej. Okazuje się bowiem, że reakcja autorów polskich na twórczość Flauberta wcale nie była jednorodna – krytycznoliterackie wypowiedzi oraz eseje pozwalają twierdzić, że była ona rozpięta między opozycyjnymi biegunami fascynacji oraz odrzucenia. Równie interesująco kształtuje się historia tłumaczeń Flauberta, pozwalająca śledzić dzieje przekładu od ujęcia czysto językowego (przekład rozumiany wyłącznie jako działalność językowa) do ujęcia kulturowego (przekład jako czynnik wpływający na kształt i kierunki rozwoju kultury docelowej). Projekt umożliwia w konsekwencji wypracowanie – na konkretnym przykładzie – ogólniejszego sposobu badania obecności obcego autora w kulturze docelowej, co pozwala mówić o szerokich możliwościach jego aplikacji oraz aktualizacji do analizy innych, podobnych fenomenów.

Pełen tytuł projektu: „Pamatuj, Otče, na své české deti” (Pamiętaj, Ojcze, o swoich czeskich dzieciach) – Jan Paweł II a czeski Kościół Katolicki

Kierowniczka projektu: mgr Joanna Brodniewicz

Nr projektu: 2019/33/N/HS1/00546

Kwota finansowania: 68 010 PLN

Przedmiotem badań w projekcie są relacje Jana Pawła II z przedstawicielami czechosłowackiego Kościoła katolickiego do roku 1992. W kręgu zainteresowań pozostają również kontakty Karola Wojtyły z czechosłowackim Kościołem jeszcze przed pontyfikatem oraz późniejsze, po czechosłowackim „aksamitnym rozwodzie”, z Kościołem czeskim.

Głównym celem projektu jest zbadanie na podstawie źródeł archiwalnych, relacji świadków i opinii ekspertów, czy wybór Karola Wojtyły na papieża i jego późniejsza działalność miały wpływ na sytuację religijną, społeczną i polityczną Czechosłowacji (do roku 1992) i Czech (po roku 1992), a także czy, a jeśli tak, to w jaki sposób, kształtowała się i kształtuje pamięć o Janie Pawle II.

Pełen tytuł projektu: Performatywna strefa "Kolonii Godności", niemieckiej enklawy w Chile, w kontekście historycznym i politycznym

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Grzegorz Ziółkowski

Nr projektu: 2021/43/B/HS2/00360

Kwota finansowania: 325 511 PLN

Projekt ma na celu zbadanie i zinterpretowanie performatywnej strefy tzw. Kolonii Godności („Colonia Dignidad”), pseudochrześcijańskiej sekty założonej przez niemieckich ekspatriantów w Chile w 1961 roku, w której przez dziesięciolecia bezkarnie popełniano rozmaite zbrodnie i notorycznie łamano prawa człowieka. W ramach projektu podjęta zostanie próba udowodnienia roboczej hipotezy, że umiejętne kultywowanie przez „Kolonię” własnego (zmitologizowanego) wizerunku jako pracowitej i pobożnej społeczności, nastawionej na działania dobroczynne, stanowiło ważny czynnik umożliwiający jej działalność przez tak długi okres czasu.

Kierowniczka projektu: mgr Agata Chwirot

Kwota finansowania: 193 466 PLN

Okres trwania projektu: 2021-2024

W pierwszych latach XXI wieku w Polsce wydawcy książek dla dzieci i młodzieży zaczęli reklamować swoje publikacje, opatrując je angielskim terminem picturebook, a w ślad za nimi podążyli księgarze, krytycy i czytelnicy. Mówiło się o picturebookach jako takim rodzaju książek dla najmłodszych, jakiego wcześniej na rynku polskim nie było – znakomitych literacko, wysmakowanych estetycznie, dopracowanych w każdym calu: od formatu, przez okładkę, wyklejkę, tekst, materiał ikonograficzny, po typografię i wszelkie inne parateksty. I rzeczywiście, jeśli wziąć pod uwagę, że w PRL-u z dzieł zagranicznych docierały do Polski jedynie te z bloku wschodniego, a także niską jakość produkcji wydawniczej w Polsce w czasie kryzysu gospodarczego w latach 80. oraz ogrom publikacji komercyjnych w latach 90. XX wieku, książki proponowane przez powstałe po 2000 roku niewielkie wydawnictwa stanowiły zupełną nowość. Z czasem jednak spostrzeżono, że choć w PRL-u pojęcie i koncepcja książki obrazkowej były w Polsce nieznane, to jednak o części prac artystów z Polskiej Szkoły Ilustracji, a więc z lat 1950–1980, można mówić właśnie jako o książkach obrazkowych. Projekty te były bowiem kompleksowo przemyślane i całościowo zaprojektowane, charakteryzowały je inwencja, różnorodność oraz wysoki poziom artystyczny.
Jednak pomimo że ostatnie 20 lat to czas intensywnego rozwoju i popularności książki obrazkowej w Polsce, stan badań nad tym gatunkiem w naszym kraju nie jest zaawansowany. Tymczasem za granicą o książce obrazkowej mówi się o wiele dłużej, od dawna cieszy się ona zainteresowaniem czytelników, a od ponad czterech dekad – badaczy. Po tym, jak w latach 60. i 70. doszło do zrewolucjonizowania tego gatunku w krajach anglosaskich (jako kamień milowy wskazuje się Where the Wild Things Are Maurice’a Sendaka z 1963 roku) w latach 70. i 80. XX wieku badania nad nim podjęto w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Europie, z czasem także w Szwecji, Danii i Niemczech.
Literatura dziecięca to ważny segment polskiego rynku książki i znaczącą rolę odgrywają w niej książki tłumaczone z języka angielskiego, a jednocześnie polscy autorzy dla dzieci odnoszą coraz więcej sukcesów na arenie międzynarodowej i przekłady ich książek publikowane są w innych krajach. Celem naukowym niniejszego projektu jest więc teoretyczny namysł nad tłumaczeniem książki obrazkowej – określenie i usystematyzowanie problemów przekładowych wynikających ze specyfiki tego gatunku, w którym słowo i obraz tworzą jeden, pełen komunikat. Dla zrealizowania tego celu podjęta zostanie analiza i opis przekładów książek obrazkowych anglo- i polskojęzycznych. Z uwagi na specyfikę książki obrazkowej uwzględniony zostanie nie tylko tekst literacki, ale i parateksty, projekt graficzny książki i materiały wykorzystane do druku, tak bowiem należy postrzegać książkę obrazkową, jako dzieło całościowe, w którym każdy element jest znaczący. Zbadana zostanie również recepcja tychże tłumaczeń w kulturach docelowych. Istotnym odniesieniem dla tych badań stanie się także analiza mechanizmów kierujących rynkiem książki dziecięcej w Polsce i w krajach anglosaskich oraz problem literatury powszechnej w kontekście literatury dziecięcej. Zderzenie przekładów dzieł anglojęzycznych na język polski oraz dzieł polskich na język angielski pozwoli na określenie i usystematyzowanie problemów translatologicznych wynikających ze specyfiki danego języka, a szerzej także ze specyfiki funkcjonowania małych literatur w obrębie dużych i odwrotnie – dużych literatur w obrębie małych. Z kolei uwzględnienie mechanizmów kierujących rynkiem książki w Polsce i w krajach anglosaskich oraz recepcji tłumaczeń stanie się ważnym przyczynkiem do rozważań o dziecięcej literaturze światowej.
Korpus tekstów źródłowych składać się będzie z dzieł publikowanych od lat 50. XX wieku aż po ostatnie lata. Wybrane zostały picturebooki najbardziej znaczące i reprezentatywne dla podejmowanego w projekcie problemu przekładu. Są to książki o walorach zarówno literackich, jak i plastycznych. Znajdują się tu zarówno książki o charakterze narracyjnym (opowiadania, bajki i historie wierszowane), jak i nienarracyjnym (atlasy, literatura faktu, abecadlniki, książki konceptowe). Pod względem graficznym zaś reprezentują one różne nurty, style i techniki. Znalazły się tu i książki autorskie, i te powstałe w „tandemie”, gdy autorami tekstu i grafik są różne osoby.
Problem tłumaczenia picturebooków, pomimo różnorodnych i obszernych badań poświęconych książce obrazkowej za granicą, nie przykuł dotychczas większej uwagi badaczy. Zrealizowanie projektu znacząco więc przyczyni się do uzupełnienia stanu wiedzy nie tylko na gruncie polskim, ale i międzynarodowym, a w dalszej perspektywie wpisze się w rozwijające się w światowej i polskiej humanistyce studia nad wizualnością i nad kulturą współczesną zmierzającą w stronę wzrokocentryczności, staną się również punktem odniesienia do badania najnowszych tendencji rozwoju książki obrazkowej, a więc między innymi hybrydyzacji form, tworzenia wielojęzycznych książek obrazkowych, remediacji i cyfrowości.

Kierowniczka projektu: prof. UAM dr hab. Dorota Rojszczak-Robińska

Nr projektu: SONATA BIS 2017/26/E/HS2/00083

Kwota finansowania: 2 742 494 PLN

Główni wykonawcy: dr Olga Ziółkowska, dr Ewa Nowak-Pasterska, dr Kinga Zalejarz

Specjaliści: dr Marcin Loch (filolog klasyczny), mgr Andrzej Jędrzejczak (teolog)

Doktoranci: mgr Aleksandra Deskur, mgr Wojciech Stelmach, mgr Izabela Kotlarska

Celem naukowym projektu jest wielopłaszczyznowa multimedialna analiza staropolskich apokryfów Nowego Testamentu. Ma to doprowadzić do pogłębienia badań nad polskim dyskursem religijnym oraz duchowością i kulturą dawną. Staropolskie apokryfy to teksty fundamentalne dla dziejów polszczyzny religijnej, a także ważne dla literatury i języka całej Słowiańszczyzny.

Badania te ma ułatwić internetowa baza danych zawierająca dziewięć staropolskich apokryfów w nowo sporządzonych transliteracjach i transkrypcjach (łącznie ponad 2000 kart rękopisów i starodruków) wraz z narzędziem do ich wszechstronnego przeszukiwania i analizy. Baza zawiera m.in. źródła łacińskie, konteksty słowiańskie, wykorzystane wątki, a także anotację gramatyczną i leksykalną.

www.apocrypha.amu.edu.pl

Kierowniczka projektu: prof. dr hab. Krystyna Bartol

Nr projektu: 22H 20 0082 88

Kwota finansowania: 516 636 PLN

Wykonawcy: prof. dr hab. Jerzy Danielewicz, dr Cezary Dobak

Celem projektu finansowanego przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki jest opracowanie komentowanego wydania (około 1000 wersów) tekstów pogańskich greckich utworów poetyckich (z wyłączeniem epiki i epigramów z antologii Palatyńskiej) pochodzących z okresu I - VI w. n.e. W planowanej książce znajdą się utwory (między innymi) Mesomedesa, Babriosa, Balbilli, Pamprepiosa, Dioskorosa z Aphrodito, a także dokonania poetyckie anonimowych twórców, zachowane na papirusach (także nowo odkrytych), i reprezentatywny materiał epigraficzny. Wydane teksty zostaną zaprezentowane na szerokim tle historycznym i kulturowym, niezwykle istotnych dla zrozumienia różnorodności  greckiej produkcji literackiej okresu cesarstwa. W komentarzu omówione zostaną aspekty literackie wydanych utworów.
Planowany tom (razem z opublikowanymi już przez Krystynę Bartol i Jerzego Danielewicza książkami poświęconymi greckiej liryce okresu archaicznego, klasycznego i hellenistycznego) przyczyni się do upowszechnienia wiedzy na temat greckiej poezji. Może być także wykorzystany w dydaktyce akademickiej.

Częścią projektu jest także przygotowanie i opublikowanie w światowych czasopismach z dziedziny studiów nad antykiem artykułów w językach kongresowych. Planowane jest także zorganizowanie międzynarodowego seminarium z udziałem światowych specjalistów z dziedziny.

Pełen tytuł projektu: Polemika (krytyczno)literacka w Polsce - między studium przypadku a historią literatury. Edycje krytyczne.

Kierowniczka projektu: prof. dr hab. Agata Stankowska

Nr projektu: NPRH 11H 16 0131 84

Kwota finansowania: 1 009 213 PLN

Redakcja naukowa serii Wydawnictwa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk „Polemika Krytycznoliteracka w Polsce”: dr Sylwia Panek

Ideą projektu jest zebranie i krytyczne opracowanie korpusu tekstów źródłowych mających fundamentalne znaczenie dla badań nad historią polemiki (krytyczno)literackiej w Polsce. Przedstawimy je w formie 33 monograficznych tomów, poświęconych sporom, jakie określały najważniejsze kwestie estetyczne i światopoglądowe różnych epok: od oświecenia, w którym rozpoczyna się zjawisko krytycznoliterackiej polemiki w Polsce, aż po współczesność, z najnowszymi sporami związanymi z Holokaustem, traktowanym jako krańcowy punkt dojścia  ideałów nowoczesności.
Autorzy książek w ich części pierwszej rekonstruować będą w postaci gruntownych naukowych studiów spór krytycznoliteracki, umieszczając go na tle zjawisk literackich – epoki/ stylu/ gatunku, społeczno-politycznych i filozoficznych. Część drugą tomów wypełni krytyczna reedycja tekstów źródłowych  (opatrzonych edytorskimi i naukowymi komentarzami), dotąd rozproszonych w różnych numerach czasopism i albo niepublikowanych od czasów ich pierwszego druku w periodykach, dziś często niemal niedostępnych,  albo przedrukowywanych w edycjach pism zbiorowych poszczególnych autorów-krytyków literackich. Funkcjonujących zatem współcześnie w powszechnym odbiorze w kontekście niesprzyjającym uwidocznieniu ich pierwotnego i zasadniczego znaczenia polemicznego, które domaga się lektury tych tekstów w ramach intertekstualnego odniesienia wobec innych artykułów, budujących krytycznoliteracką i – szerzej –  artystyczną lub kulturową dysputę. Chcemy ten pierwotny, komunikacyjny i źródłowy dla kulturowych przemian kontekst odtworzyć i na nowo opisać, przedstawiając czytelnikowi przygotowywanych publikacji także jako czytelnicze i badawcze zadanie.

Zespół tworzy 29 badaczek i badaczy z wielu ośrodków akademickich w Polsce: dr Mateusz Antoniuk (UJ), dr hab. Aleksandra Budrewicz (UP im. KEN w Krakowie), prof. dr hab. Tadeusz Budrewicz (UP im. KEN w Krakowie), dr Krzysztof Fiołek (UJ), dr Maciej Gorczyński (UWr) Dr Lucyna Marzec (UAM), dr Marcin Jauksz (UAM), dr hab. Marcin Jaworski (UAM), dr hab. Maciej Junkiert (UAM), dr Sylwia Karolak (UAM), dr hab. Agnieszka Kluba (IBL PAN), dr hab. Urszula Kowalczuk (UW), dr hab. Dorota Kozicka  (UJ), dr Bartłomiej Krupa (IBL PAN), dr hab. Agnieszka Kwiatkowska (UAM), dr hab. Paweł Mackiewicz (UWr), dr Lucyna Marzec (UAM), dr hab. Rafał Moczkodan (UMK), dr hab. Małgorzata Okulicz-Kozaryn (UAM), prof. dr hab. Radosław Okulicz-Kozaryn (UAM), prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska (UW), dr Sylwia Panek (UAM), prof. dr hab. Jolanta Pasterska (URz), prof. dr hab. Dariusz Pawelec (UŚ), dr hab. Wiesław Ratajczak (UAM), prof. dr hab. Tomasz Sobieraj (UAM), dr hab. Marek Stanisz (URz), prof. dr hab. Agata Stankowska (UAM, kierownik projektu), dr hab. Marek Wedemann (UAM), dr hab. Agata Zawiszewska (USz).

www.polemiki.amu.edu.pl

Kierowniczka projektu: dr Olga Bambrowicz

Nr konkursu: POWR.03.01.00-IP.08-00-MOC-18

Celem projektu realizowanego w Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców UAM jest podniesienie kompetencji językowych w zakresie języka polskiego jako obcego (pozwalających na aktywizację społeczną i zawodową), a także wzrost kompetencji z zakresu komunikacji i przedsiębiorczości u cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez utworzenie i udostępnienie profesjonalnych, e-learningowych, masowych, otwartych kursów edukacyjnych MOOC z zakresu języka polskiego jako obcego (specjalistycznego i/lub ogólnego na poziomie B1).

Tematy kursów:

• B1 z elementami przedsiębiorczości
• TSL: Transport, spedycja i logistyka
• Handel i usługi

Działania proj. przyczynią się do szeroko rozumianej integracji, a więc także trwałego związania uczestników projektu z Polską, co należy uznać za pozytywną odpowiedź na zapotrzebowanie na rynku pracy.

Projekt wpisuje się w realizację trzeciej misji uczelni.
Projekt realizuje cele POWER, w tym przede wszystkim cel szczegółowy dotyczący podniesienia kompetencji osób uczestniczących w edukacji na poziomie wyższym, odpowiadających potrzebom gospodarki, rynku pracy i społeczeństwa.
Okres realizacji projektu to 1/10/2019-30/09/2021.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Wiedza Edukacja Rozwój. Projekt realizowany w ramach konkursu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju: „Kurs na MOOC” (POWR.03.01.00-IP.08-00-MOC-18).

olga95-mooc.home.amu.edu.pl

Pełen tytuł projektu: Pół wieku polskiej literatury dziecięcej. Twórczość dla dzieci w kręgu władzy i produkcji kulturowej: odbiorca literatury – literatura jako odbiorca

Kierowniczka projektu: prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska

Nr projektu: OPUS 2021/41/B/HS2/00876

Kwota finansowania: 998 038 PLN

Okres trwania: 2022-2026

Główni wykonawcy: prof. UAM dr hab. Katarzyna Krzak-Weiss, prof. UAM dr hab. Agnieszka Kwiatkowska, prof. UAM dr hab. Ewa Rajewska, dr hab. Magdalena Bednarek, dr Józef Malinowski, dr Anna Czernow, dr Aleksandra Wieczorkiewicz, mgr Agata Chwirot, mgr Agnieszka Kocznur, mgr Karolina Olech, mgr Joanna Żygowska

Celem projektu jest stworzenie wieloaspektowego, możliwie pełnego opisu polskiej literatury dziecięcej pierwszej połowy XX wieku – rządzących nią tendencji, jej funkcji kulturowych, a także wpływu, jaki wywarła na późniejszą twórczość dla dzieci. Założeniem metodologicznym stojącym u podstaw projektu jest przekonanie wywiedzione z teorii Pierre’a Bourdieu, że literatura (także ta dla dzieci) zdeterminowana jest przez szereg zjawisk społeczno-kulturowych. Jako cezury wyznaczające zakres badań przyjęto daty 1896– 1951, z pełną świadomością faktu, że są one umowne, a sama periodyzacja historii literatury dla dzieci niecałkowicie pokrywa się z periodyzacją przyjętą w ogólnych badaniach literaturoznawczych. Jest to istotny obszar polskiej kultury, omawiany w niewielu opracowaniach o charakterze przekrojowym, analizowany głównie przez pryzmat twórczości wybranych pisarzy i pisarek, rzadko eksplorowany przy użyciu nowoczesnych metodologii.
Punktem wyjścia dla badań są ustalenia historycznoliterackie koncentrujące się wokół następujących zagadnień: literatura dla dzieci autorstwa rodzimych autorów oraz działalność przekładowa (a także związki pomiędzy nimi); teksty paraliterackie (proza popularnonaukowa i teksty użytkowe przyjmujące formę literacką); sztuka książki (tu także historia ilustracji, pop-upów, komiksów etc.); literatura dramatyczna, wydawnictwa i czasopisma dla dzieci, słuchowiska i audycje radiowe, scenariusze. Pierwszy etap badań zakłada dokonanie rekonstrukcji sposobu konstytuowania się subpola nowoczesnej literatury dziecięcej w obrębie pola produkcji literackiej i pola władzy, ze szczególnym uwzględnieniem rynku wydawniczego, ruchu czasopiśmienniczego, audycji radiowych, mediów, przekładu, krytyki literackiej oraz zmian zachodzących w obrębie kapitałów w I połowie XX wieku. Obraz czytelnika będzie zatem w pierwszej kolejności rekonstruowany na podstawie kultury i życia literackiego. Ważnym obszarem obserwacji będzie także przestrzeń tekstów tłumaczonych z kanonu literatury światowej (w tym niezwykle istotne „polityki” ich przyswajania). W drugim etapie badań na tak zarysowanym tle obserwować będziemy ewolucję literackich artykulacji w powiązaniu z ideologicznym aspektem tekstów, ujawniającym się w projektowaniu młodego odbiorcy. Najważniejsze cele badawcze projektu to:
1. Analiza odmian prozy charakterystycznych dla omawianego okresu, zwłaszcza nakreślenie ewolucji baśni i kategorii baśniowości oraz zanalizowanie literatury popularnonaukowej dla dzieci jako zwierciadła stanu wiedzy epoki;
2. Spojrzenie na poezję dla dzieci z nowej perspektywy badawczej (m.in. zbadanie wpływu czynników politycznych, ekonomicznych, ideologicznych na kształtowanie subpola poezji dla dzieci) oraz opisanie adresata i odbiorcy poezji dla dzieci, a także klasyfikacja analizowanej twórczości przez pryzmat tej kategorii;
3. Analiza i opis gatunków, tematyki oraz konwencji utworów dramatycznych, stanowiących repertuar twórców teatralnych, ze szczególnym uwzględnieniem form kolażowych, poezji polskich romantyków oraz własnej twórczości dzieci; analiza oraz opis polskiej literatury dziecięcej na tle historii początków mediów w Polsce – głównie rozwoju radiofonii i kinematografii;
4. Rekonstrukcja subpola polskiej twórczości przekładowej dla dzieci w latach 1896–1951 w ujęciu dywersyfikacji języków, z których dokonywano translacji, z uwzględnieniem analizy
relacji literatury tłumaczonej i twórczości rodzimej oraz charakterystyki sylwetki tłumacza literatury dla dzieci w różnych relacjach wobec tekstu i czytelnika;
5. Analiza działalności i oferty wydawnictw oraz wybranych ilustratorów i projektantów książki dla dzieci, a także przyjrzenie się rozwojowi polskiej typografii dla dzieci przez pryzmat podziału terytorium Rzeczypospolitej między trzech zaborców;
6. Analiza czasopism kierowanych do dzieci oraz badanie zasięgu czytelnictwa prasy dziecięcej i stopnia jej dostępności; zarysowanie geografii wydawniczej oraz klasyfikacja pism dla dzieci;
7. Stworzenie spójnego obrazu krytyki literackiej dla dzieci i młodzieży, pogłębionego opisu jej przemian oraz roli w kształtowaniu subpola literatury dziecięcej, analiza potencjalnych śladów nieprofesjonalnej recepcji czytelniczej tekstów krytycznych dla dzieci i młodzieży.
Efektem niniejszego projektu będzie zatem opracowanie takiego studium, które wyczerpywałoby wszystkie zagadnienia związane z literaturą i sztuką polskiej książki dla dzieci badanego okresu. Monografia, która powstanie w wyniku przeprowadzonych badań, będzie nowatorskim opracowaniem, które wypełni istniejące luki badawcze i stanowić będzie ważny punkt wyjścia do badań rozwoju literatury dla dzieci w kolejnych okresach.

Pełen tytuł projektu: Profesjonalizm - personalizacja - praktyka. Program kształcenia studentów specjalności nauczycielskiej na kierunku filologia polska UAM

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Jerzy Kaniewski

Nr projektu: POWR.03.01.00-00-KN05/18

Kwota finansowania: 1 199 973,20 PLN

Celem projektu jest podniesienie kompetencji studentów specjalności nauczycielskiej kształconych na kierunku filologia polska, na studiach I i II stopnia

www.jerzykan-dydaktyka.home.amu.edu.pl/projekt.htm

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Błażej Osowski

Nr projektu: 0060/NPRH7/H11/86/2018

Celem projektu jest zebranie materiału leksykalnego z terenu Wielkopolski środkowej (pow. gnieźnieński) i wschodniej (pow. koniński), a następnie opracowanie słowników, ponieważ dotychczasowy stan opracowania leksyki wielkopolskiej jest niezadawalający. Pozyskany materiał dotyczy tradycyjnych zajęć gospodarza i gospodyni. Ze względu na zmieniającą się na wsi sytuację językową nie można mówić o występowaniu na jej terenie jedynie gwary, dlatego badanie obejmuje również polszczyznę ogólną, potoczną, regionalną i specjalistyczną. Chodzi bowiem o ukazanie sytuacji językowej w całości, bez zniekształceń powstałych w wyniku zawężenia oglądu jedynie do słownictwa dyferencyjnego.

Kierownik projektu: dr Izabela Wieczorek

Nr projektu: PJP/PJP/2020/1/00008

Kwota finansowania: 100 000 PLN

Współpraca: dr Olga Bambrowicz

W oparciu o kompleksową diagnozę potrzeb grupy docelowej Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w partnerstwie z Uniwersytetem im. Alfreda Nobla w Dnieprze rozpoczęło realizację projektu „Uczymy polskiego na Ukrainie!”. Jego celem jest przygotowanie 30 osób mieszkających na Ukrainie do pracy w charakterze mediatora i ambasadora polskiej kultury.

W ramach działania przewidziano m.in. 166 godzin szkolenia z zakresu metod nauczania języka i kultury, spotkania i wykłady diagnostyczne oraz organizację Dni Kultury Polskiej w Dnieprze. Działania dydaktyczne prowadzone będą online (z wykorzystaniem najnowszych metod nauczania zdalnego oraz z uwzględnieniem różnych doświadczeń edukacyjnych odbiorców), w oparciu o innowacyjny, autorski program nauczania.

Tak zaplanowane działanie pomoże osiągnąć cel główny, którym jest promocja języka, kultury i historii Polski na Ukrainie.  Wnioskodawca zakłada, że niemal wszyscy uczestnicy projektu ukończą kurs i tym samym podniosą/zdobędą kompetencje pozwalające na promowanie języka, kultury i historii w środowisku lokalnym (a także poza nim). Tym samym realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do wzrostu prestiżu języka polskiego na Ukrainie, co trwale wpłynie na wizerunek Polski w świecie. Oddziaływanie projektu będzie szerokie: przyszli specjaliści – lektorzy, nauczyciele i ambasadorzy kultury polskiej zainteresowani pogłębianiem wiedzy o historii i języku polskim, będą w sposób metodyczny przygotowywani do pracy na Ukrainie, dzięki temu będą mieli trwały i długofalowy wpływ na wzrost popularności języka polskiego na Ukrainie.

www.olga95-up.home.amu.edu.pl

Grant Wyszehradzki pt. „Your name is your history – Personal names as common cultural heritage of the V4 region”, który będzie realizowany w okresie od 01/10/2022 do 31/03/2024. Wnioskodawcą jest Eötvös Loránd University (ELTE) z Budapesztu, zaś partnerami w projekcie są naukowcy z Polski (Małgorzata Rutkiewicz-Hanczewska, Justyna Walkowiak, Karolina Galewska), a także z Czech (Instytut Języka Czeskiego Akademii Nauk Republiki Czeskiej) i Słowacji (Uniwersytet Konstantyna Filozofa w Nitrze). Jego polskim koordynatorem jest Justyna Walkowiak z Wydziału Neofilologii UAM. Strona programu grantowego: https://www.visegradfund.org/apply/grants/visegrad-grants/, strona projektu: https://nyelvtort.elte.hu/your-name-is-your-history?m=7699

Kierowniczka projektu: mgr Małgorzata Nowak

Opieka naukowa: prof. dr hab. Alina Borkowska-Rychlewska

Kwota finansowania: 139 055 zł

Okres trwania: maj 2023-maj 2026

Celem naukowym projektu jest wykazanie, iż wątki teodycealne w twórczości Juliusza Słowackiego mają charakter nowoczesny w rozumieniu koncepcji Odona Marquarda. Jak wskazuje Marquard, w reakcji na poczucie utraty dotychczasowych ram pojmowania świata z Bogiem jako absolutnym gwarantem około 1750 roku pojawiają się nowe dyscypliny filozoficzne: filozofia dziejów, antropologia filozoficzna, estetyka filozoficzna. Wraz z nimi zaczynają rozwijać się mechanizmy mające na nowo ustalić miejsce człowieka w otaczającej go rzeczywistości, będące nowoczesnymi wątkami teodycei: trybunalizacja Boga, bonizacja zła oraz jego kompensacja. Europejska debata nad Bogiem, złem i historią trwała w XIX-wiecznej filozofii, ale niezwykle silny oddźwięk znalazła w literaturze. Na ziemiach polskich tak postawiony problem teodycei pojawił się po raz pierwszy w związku z dramatycznym biegiem historii – ostateczną zapaścią państwowości oraz rzezią warszawskiej Pragi dokonaną przez oddziały Suworowa w listopadzie 1794 i wyartykułowany został nie w rozprawach filozoficznych, ale właśnie na kartach utworów literackich zaliczanych do tzw. Poezji porozbiorowej. Kolejne pokolenie, już romantyczne, stanęło przed koniecznością rozwiązania narastającego kryzysu światopoglądowego związanego z erozją dotychczasowego pojęcia Boga. Pierwsi polscy romantycy, zasadniczo odchodząc od wizji deistycznych oraz Boga „instytucjonalnego”, oferowanego przez duchowieństwo katolickie, stworzyli własną wizję Stwórcy jako strażnika wolności, a zarazem gwarancji sensu poczynań rewolucyjnych i narodowowyzwoleńczych. Szczególnie wartym uwagi przypadkiem są dzieła Juliusza Słowackiego, polskiego romantyka jak dotąd najsilniej łączonego z różnie rozumianymi aspektami nowoczesności (np. w kontekście praktyk literackich), a jednocześnie równie wyraziście operującego odniesieniami do chrześcijańskiego imaginarium i zmagającego się ze złem na każdym etapie swojej twórczości: od satanicznych rysów bohaterów powieści poetyckich, poprzez nawiązania do Biblii w Horsztyńskim czy Kordianie, aż po ukształtowanie w perspektywie chrystologicznej systemu zwanego filozofią genezyjską. Proponowany projekt odpowie na pytania o przebieg trybunalizacji Boga, bonizacji oraz kompensacji zła w dziełach Słowackiego.
Z uwagi na przyjętą perspektywę badań, dokładnej analizie zostaną poddane fragmenty wyselekcjonowanych dzieł Słowackiego z różnych etapów jego twórczości, łączących w sobie silne doświadczenie historii oraz obecność zła na płaszczyznach istotnych z kompensacyjno-bonizacyjnego punktu widzenia, np. Lambra, Kordiana, Anhellego czy Króla-Ducha. Na wyróżnienie w tym gronie zasługiwać będą dramaty osadzone w uniwersum sarmackim, których akcja wiąże się z doświadczeniem utraty niepodległości (jako najważniejszego czynnika dla polskiej wersji teodycei): Horsztyński, Ksiądz Marek, Sen srebrny Salomei, Samuel Zborowski. Taki dobór pozwoli na najbardziej przekrojowe ujęcie tematu, zapobiegające uproszczeniom w formułowaniu wniosków. Prócz koncepcji Marquarda zostaną użyte następujące narzędzia metodologiczne: zaproponowane przez Macieja Parkitnego rozumienie nowoczesności jako jako dynamicznego „systemu napięć” pomiędzy różnymi tworzącymi ją pojęciami i ideami, symbolika zła Paula Ricouera oraz kategoria rewrintingu André Lefevera.
Prezentowany projekt jest w całości pomyślany jako nowatorskie uzupełnienie dotychczasowego stanu badań nad problemem zła w literaturze polskiego romantyzmu, a jednocześnie punkt wyjścia do ich kontynuacji. Pomimo świetnego rozpoznania kontekstów historiozoficznych wpisanych w polski romantyzm (w tym w dzieła Słowackiego), a także powiązanie tej epoki z nowoczesnością, nie pokuszono się dotychczas o wyraźne postawienie i potraktowanie z należytą badawczą uwagą (wychodzącą poza konteksty katechizmowe czy mistyczne) problemu teodycei. Zważywszy na siłę oddziaływania literatury romantycznej na polską kulturę, już samo wysunięcie na pierwszy plan kwestii teodycei rozumianej jako jeden z wyznaczników nowoczesności, stanowi znaczne przewartościowanie dotychczasowych ustaleń i otwiera nowe horyzonty interpretacyjne dla dzieł Słowackiego. Co więcej, problem teodycei jest uniwersalny i obecny także w innych literaturach romantycznych – jego eksplorowanie pozwoli umieścić polski romantyzm na mapie literatury światowej w inny sposób aniżeli analizy recepcyjne czy badania nad intertekstualnością. Całościowo rezultaty projektu pomogą wypracować nowy model badań nad romantyzmem zarówno w skali krajowej, jak i międzynarodowej.

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Gabriela Dziamska-Lenart

Nr projektu: PJP/PJP/2020/1/00015

Kwota finansowania: 60 665 PLN

W pracach projektowych z Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM biorą udział:
dr hab. Gabriela Dziamska-Lenart, prof. UAM
dr Piotr Fliciński (do 23 kwietnia 2021 roku)
dr Jan Zgrzywa
mgr Ewelina Woźniak-Wrzesińska

oraz z Uniwersytetu Komeńskiego:
dr Zuzana Obertová
dr Magdalena Zakrzewska-Verdugo

Podczas planowanych działań badacze UAM przeprowadzili dla studentów bratysławskiej slawistyki serię wykładów oraz warsztatów na temat polskiej frazeologii i frazeografii, których rezultatem jest słownik frazeologiczny dla uczących się języka polskiego jako obcego z ćwiczeniami, opracowany we współpracy z wykładowczyniami Uniwersytetu Komeńskiego oraz uczestnikami zajęć (publikacja ukaże się we wrześniu 2021 roku). Cykl zajęć prowadzonych zdalnie przyniósł ponadto efekty w postaci materiałów multimedialnych – te zostały udostępnione na stronie WWW: www.coolfraz.amu.edu.pl.