8 stycznia br. na naszym Wydziale upamiętniliśmy Osobę i Twórczość Stanisława Barańczaka, którego 10. rocznica śmierci przypadła 26 grudnia. Wybitny poeta, tłumacz, krytyk literacki, opozycjonista, student i wykładowca poznańskiej polonistyki, zapisał się na trwałe na kartach historii naszego Wydziału, Uczelni i Miasta. Uroczystość pokazała, że pozostaje żywy w pamięci tych, którzy mieli zaszczyt Go znać osobiście, jak i tych, którzy poznają Go poprzez pozostawione przez Niego teksty literackie.
Tytuł wieczoru: „Śmierć. Nie, to niepoważne” zaczerpnięto oczywiście z jednego z wierszy Barańczaka*, a wydarzenie miało formę tryptyku. Jak wspomniał otwierając uroczystość Dziekan WFPiK, prof. UAM dr hab. Krzysztof Skibski, Poeta lubił tego rodzaju wyraziste kompozycje. W pierwszej części pt. „Stanisław Barańczak, jakim go pamiętam” prof. UAM dr hab. Jerzy Borowczyk rozmawiał o Poecie z Jego przyjaciółmi, uczniami i współpracownikami: Elżbieta Kalembą-Kasprzak, Romanem Chojnackim, Lechem Dymarskim i Marcinem Kęszyckim. Goście wspominali swoje pierwsze spotkania z Barańczakiem: prof. Kalemba-Kasprzak przyznała, że budzący strach wśród studentów polonistyki przedmiot Logika zaliczyła dzięki skrupulatnym notatkom kolegi Barańczaka, Roman Chojnacki z dumą prezentował swój studencki indeks z wpisem dra Stanisława Barańczaka, Marcin Kęszycki opowiadał o spotkaniu autorskim, na którym jako licealista nie miał odwagi zadać Poecie pytania, mimo kuszącej obietnicy polonistki, że każdemu odważnemu postawi za to piątkę. Współpracę w Teatrze Ósmego Dnia wspominał Lech Dymarski, wiele uwagi w rozmowie poświęcono też działalności politycznej i społecznej Barańczaka.
Druga część, nosząca tytuł „Stanisław Barańczak, jakim go czytam”, była skupiona na twórczości poetyckiej Barańczaka. W holu Collegium Maius wybrzmiało 30 wierszy w indywidualnych interpretacjach zaproszonych osób. Wśród nich były Władze Rektorskie UAM (Jej Magnificencja Rektor Bogumiła Kaniewska, Pan Rektor Bronisław Marciniak, Prorektor ds. studenckich i kształcenia Joanna Wójcik), Wicemarszałek Senatu RP i absolwent poznańskiej polonistyki Rafał Grupiński, Przewodniczący Rady Miasta Grzegorz Ganowicz, przedstawiciele miejskich instytucji kultury (Katarzyna Kamińska – dyrektorka Biblioteki Raczyńskich, Małgorzata Grupińska-Bis – dyrektorka WBPiCAK, Anna Hryniewiecka – dyrektorka CK Zamek, Marcin Kostaszuk – zastępca dyrektora Wydziału Kultury Miasta Poznania, Wojciech Nentwig – dyrektor Filharmonii Poznańskiej, Włodzimierz Mazurkiewicz – dyrektor Departamentu Kultury Urzędu Marszałkowskiego), wydawcy i dziennikarze (Ryszard Czapara – wydawca „Czasu Kultury”, Katarzyna Kończal z Wydawnictwa Poznańskiego, Wanda Wasilewska – dziennikarska radiowa, Jan Józefowski – p.o. dyrektora TVP Poznań, Karol Francuzik – redaktor Wydawnictwo Wolno i Wydawnictwa WBPiCAK), pracownicy UAM: prof. UAM dr hab. Ewa Rajewska, prof. dr hab. Ewa Winiecka (dyrektorka IFP UAM), dr Dawid Rogacz (Prodziekan ds. nauki i współpracy międzynarodowej Wydziału Filozoficznego UAM), prof. UAM dr hab. Agnieszka Kula (dyrektorka Szkoły Doktorskiej Nauk o Języku i Literaturze UAM), prof. UAM dr hab. Mikołaj Jazdon, prof. dr hab. Dobrochna Dabert, prof. UAM dr hab. Marcin Jaworski, prof. UAM dr hab. Jerzy Borowczyk (Prodziekan ds. nauki WFPiK UAM), prof. dr hab. Tomasz Mizerkiewicz, prof. UAM dr hab. Rafał Rosół, dr Urszula Putyńska i prof. dr hab. Piotr Śliwiński oraz doktorantka SNJL Jadwiga Piskorska i studentka WFPiK Karolina Czarnecka.
W części trzeciej, zatytułowanej „Stanisław Barańczak, jakim go piszę”, rozmówcami prof. UAM dr hab. Ewy Rajewskiej byli poeci: Joanna Roszak, Szczepan Kopyt i Dariusz Sośnicki. Goście podzielili się ze słuchaczami swoimi wierszami, inspirowanymi twórczością poetycką i translatorską Stanisława Barańczaka i rozmawiali o Jego tekstach krytycznoliterackich poświęconych roli poezji w świecie współczesnym, zastanawiając się nad wpływem poezji i przekładów Barańczaka na współczesnych twórców. Uczestnicy wieczoru mogli również obejrzeć przedpremierowy pokaz filmu krótkometrażowego pt. „Tryptyk Betonowy: Dźwięki i Kształty”, stworzonego przez Laboratorium Eksperymentalnych Mediów im. Stanisława Lema. W holu mogli także zapoznać się z zapowiedzią wystawy pamiątek związanych ze Stanisławem Barańczakiem, przygotowanej przez prof. dr hab. Dobrochnę Dabert i zatytułowanej „Nasz Barańczak”. Wystawę w pełnej odsłonie będzie można zobaczyć na naszym Wydziale w czerwcu.
Ze wspomnień, czytanych wierszy, przywoływanych inspiracji powstał tego dnia żywy obraz Człowieka na wskroś przyzwoitego, geniusza literatury będącego jednocześnie tytanem pracy, niewahającego się obdarować innych uwagą i czasem. Człowieka z krwi i kości, niewolnego od maniery mamrotania pod nosem, gdy mówił – maniery z pewnością nieprzystającej wykładowcy i Mistrzowi Słowa, a czyniącej Go tym bardziej ludzkim.
*Wiersz Grażynie pochodzi z tomu Atlantyda i jest elegią dla zmarłej w 1982 r. Grażyny Kuroniowej.
fot. Maja Maćkowiak-Kruczek
