W ramach projektu zamierzamy zbadać, jakimi regułami rządziła się mowa sceniczna w komedii rzymskiej, rozumiana tutaj podwójnie jako zapis komunikacji między postaciami (w świecie przedstawionym) oraz między aktorami (w trakcie przedstawienia). Najlepiej zachowanym źródłem do badania komedii po łacinie są teksty dwóch autorów, Plauta (ok. 250-184 r. p.n.e.) i Terencjusza (ok. 195-159 r. p.n.e.). Zbiór dwudziestu sześciu (prawie) w całości przekazanych komedii Plauta i Terencjusza jest niezwykle cenny dla językoznawców. Dialogi tych utworów naśladują styl łaciny potocznej – jak możemy przypuszczać – używanej przez samych komediopisarzy i ich publiczność. Historycy teatru natomiast szukają w tekstach – w ich specyficznym idiomie i strukturze metrycznej – śladów dawnych praktyk wystawiania komedii przez profesjonalne grupy aktorów w czasach, gdy w Rzymie nie było żadnego stałego budynku teatralnego.

Nasz projekt stara się podejść do zachowanych scenariuszy Plauta i Terencjusza, łącząc obie perspektywy, językoznawczą i teatrologiczną. Chcemy wskazać wzajemne wpływy i współzależności między elementami naśladującymi mowę potoczną Rzymian a mechanizmami należącymi raczej do konwencjonalnego świata przedstawienia, które – między innymi – mogły ułatwiać interakcję między aktorami.

Aby tego dokonać, najpierw zbudujemy bazę mowy scenicznej, rozróżniając partie dialogowe od różnych form mówienia do publiczności (monologów i komentarzy „na stronie”). Dzięki wykorzystaniu system tagowania opiszemy szerszy kontekst każdej interakcji, jej uczestników i ich relacje oraz oznaczymy poszczególne działania mowne (np. przerwania, zmiany tematu, rozkazy). Po naniesieniu na tekst najważniejszych elementów struktury metrycznej (np. średniówek, zakończeń wersów i elizji), wskażemy możliwe pauzy i zmiany rytmu wypowiedzi. Wreszcie, dzięki takiemu korpusowi z zapisem mowy scenicznej Plauta i Terencjusza (później dostępnemu on-line), będziemy badać możliwe powiązania między budową konwersacji, interakcją aktorów oraz rytmicznymi aspektami mówienia. Zobaczymy, w jaki sposób pragmatyka i prozodia współgrały ze sobą na scenie komedii rzymskiej.