Projekt finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki OPUS 26Przed Inklingami: platonizm we wczesnej twórczości J.R.R. Tolkiena, C.S. Lewisa i O. Barfielda

Biało-czerwona flaga i godło Polski

Pełen tytuł projektu: Przed Inklingami: platonizm we wczesnej twórczości J.R.R. Tolkiena, C.S. Lewisa i O. Barfielda (1917-1933)

Kierownik projektu: prof. UAM dr hab. Mateusz Stróżyński

Nr projektu: 2023/51/B/HS2/00204

Kwota finansowania: 900 431 PLN

Okres trwania projektu: 2024-2028

J.R.R. Tolkien, C.S. Lewis i O. Barfield byli członkami nieformalnej grupy zwanej Inklingami lub Oksfordzkimi Inklingami (której innym ważnym członkiem był powieściopisarz i poeta Charles Williams). Grupa spotykała się regularnie, dwa razy na tydzień w Oksfordzie począwszy od połowy lat 1930tych do momentu, gdy Lewis przeniósł się do Cambridge w 1954 roku. Czytali na głos swoje prace literackie i dyskutowali o rozmaitych sprawach. Projekt chce zająć się dwoma problemami naukowymi: po pierwsze, sposobem, w jaki przyjaźń i synergia między Inklingami wpływała na ich indywidualną twórczość oraz do jakiego stopnia tworzyli spójną grupę pisarzy; po drugie, najwcześniejszym etapem ich literackiego i filozoficznego rozwoju, zanim jeszcze stali się Inklingami. Główną hipotezą jest, że tym, co łączyło Tolkiena, Lewisa i Barfielda od najwcześniejszego etapu ich znajomości i co jest zasadniczym elementem ich dzieł od początku, jest platonizm. Platonizm w projekcie jest pojmowany bardzo szeroko, zgodnie z najnowszymi pracami L.P. Gersona i D. Hedleya, czyli jako wewnętrznie zróżnicowana filozoficzna postawa, sprzeciwiająca się materializmowi i naturalizmowi. Jego główną zasadą jest to, że każdy byt, z wyjątkiem Pierwszej Przyczyny, jest obrazem jakiegoś wyższego archetypu, będąc stworzony przez ten archetyp, który jest w nim obecny, podczas gdy on z kolei uczestniczy w archetypie. Wspólne cechy wszystkich form platonizmu to istnienie pojedynczej Pierwszej Przyczyny lub Stwórcy, istnienie Form platońskich, duchowego świata inteligentnych istot oraz niecielesna i nieśmiertelna natura intelektu i duszy. Zespół badawczy będzie będzie badać najwcześniejsze opublikowane dzieła Inklingów, jak również niepublikowane archiwalne materiały, żeby pokazać, że platonizm stanowił główny, jednoczący element „Inklingów przed Inklingami”. Okres, który będzie badany, to lata 1917-1933, od momentu, gdy Tolkien zaczął pisać o swoim Śródziemiu aż po publikację pierwszej chrześcijańskiej książki Lewisa, Pilgrim’s Regress. Członkowie zespołu będą studiować autorów z osobna, jak również w ich wzajemnych relacjach i ich wzajemny wpływ, a cały zespół będzie współpracować, żeby wypracować wspólne rozumienie najwcześniejszych pism Inklingów. Zespół uda się na pobyty badawcze w najważniejszych ośrodkach akademickich związanych z Inklingami, tzn. Oksford i Cambridge. Wyniki badan będą rozpowszechniane na konferencjach i, ostatecznie, w specjalnym numerze Journal of the Inkling Studies, który stanowić będzie podsumowanie efektów projektu. Projekt wpłynie nie tylko na badania nad Inklingami, ale wzbogaci też nasze rozumienie platonizmu oraz rzuci światło na możliwe przyczyny „kryzysu sensu”, przez które przechodzi zachodnie społeczeństwo w ostatnich latach.