Historyja o świętej Annie, Panny Maryjej, matki Pana Jezusowej, matce a Pana Chrystusowej starce, przez księdza Mikołaja z Wilkowiecka […] polskim językiem według historyj łacińskich napisana

Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2024

wydał Marek Osiewicz, wstępami opatrzyli Marek Osiewicz, Rafał Wójcik

W Bibliotece Narodowej w Warszawie znajduje się unikatowy egzemplarz druku autorstwa Mikołaja z Wilkowiecka wydanego w Krakowie w oficynie Stanisława Szarfenberga w 1577 r., zatytułowany Historyja o świętej Annie, Panny Maryjej, matki Pana Jezusowej, matce a Pana Chrystusowej starce… Apokryf ten doczekał się dotąd jedynie wzmianek w bibliografiach i zaledwie jednego szerszego opracowania literaturoznawczego.

Większość zachowanych tekstów o św. Annie kojarzonych jest ze zgromadzeniem bernardynów, tym ciekawsze jest zatem, że prezentowaną w tym tomie historię życia babki Jezusa napisał nie obserwant, ale paulin, który znany jest przede wszystkim jako autor jedynego zachowanego w całości śred­niowiecznego misterium pasyjnego pt. Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim ze czterech św. Ewanjelistów zebrana.

Źródła, na których opierał się Mikołaj z Wilkowiecka, pisząc swoją wersję historii o św. Annie, to łaciński apokryf Legenda sanctissimae matronae Annae genitricis Marie matris et Jesu Christi aviae, bardzo popularny i wielokrotnie drukowany na przełomie XV i XVI w., oraz pierwsze znane spolszczenie tej historii: Żywot świętej Anny Jana z Koszyczek, pierwotnie wydany w 1520 r., a ponownie wytłoczony ok. 1532 r. Tom niniejszy po raz pierwszy prezentuje pełen tekst apokryfu z 1577 r. w opracowaniu krytycznym i z dwoma wstępami – literaturoznawczym i językoznawczym.