Seneka, Apokolokyntoza Boskiego Klaudiusza czyli dyni(dei)fikacja

Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2022

Przekład, opracowanie i komentarz: Łukasz Berger

Apokolokyntoza Boskiego Klaudiusza, czyli dyni(dei)fikacja to szczególne dzieło w dorobku Seneki, słynącego głównie z twórczości filozoficznej, moralizatorskiej lub tragediowej. Ten niewielki utwór, napisany w konwencji satyry menippejskiej, miał być bezpośrednią reakcją autora na śmierć znienawidzonego cesarza Klaudiusza (13 października 54 r.), który ongiś zesłał go na Korsykę. Jeśli uznać Apokolokyntosis za rodzaj nieprzebierającej w środkach literackiej zemsty, byłby to akt tym bardziej okrutny, że dokonany na nieżyjącym wrogu. Najnowszy przekład dzieła próbuje odzyskać to, co — jak się wydaje – zostało stracone lub nie wybrzmiało z wystarczającą mocą przy ostatnim spolszczeniu (ponad 40 lat temu). Priorytetem w proponowanym tłumaczeniu jest komunikatywność, która z założenia powinna ułatwić nawiązanie bliskiej relacji z odbiorcą, kluczowej wszak dla wywołania w nim efektu komicznego. Dopiero wtedy, wracając z zaciekawieniem do tego wielokroć niedocenianego dzieła, możemy, dzięki obszernemu komentarzowi filologicznemu, zwrócić uwagę na szereg problemów natury interpretacyjnej, historycznoliterackiej, gatunkowej i językowej, które stawia przed nami Seneka Satyryk.