Magdalena Bednarek, Baśni przeobrażone. Transformacje bajki i baśni w polskiej epice po 1989 roku

Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2020

Bajka należy do najstarszych form narracyjnych, a wątki bajkowe – do najmocniej rozpowszechnionych. Jej wpływ można odnaleźć także w najnowszej literaturze niefantastycznej adresowanej do dorosłych odbiorców – i tę przestrzeń eksploruje niniejsza monografia, równocześnie sytuując ją wobec wcześniejszej polskiej tradycji, współczesnej kultury popularnej oraz literatury dla dzieci. Narracja, wątki fabularne oraz postacie to trzy podstawowe elementy, za sprawą których bajka uobecniania się we współczesnej polskiej epice. W prozie M. Sieniewicza, A. Nasiłowskiej, J. Dukaja, I. Karpowicza, O. Tokarczuk, K. Kofty, B. Butenki i innych są one tyleż odtwarzane, co przekształcane. Zjawiska takie jak: bajkosfera, retelling, prze-pisywanie i antybaśń są w książce niejednokrotnie przywoływane, a ich granice – redefiniowane. Przemiany ustrojowe 1989 roku zwolniły bajkę z funkcji mowy ezopowej, a otwarcie granic sprzyjało inspiracjom feministycznym i popkulturowym. Nie oznacza to jednak, by gry z bajkową tradycją miały obecnie jedynie funkcje ludyczne czy estetyczne. Baśniowość, jak dowodzi autorka, stała się w ostatnich dekadach sposobem podejmowania problematyki społeczno-kulturowej krytyki.