Joanna Wójcik, Autoportret wiersza. Wokół autotematycznej poezji kobiet

Wydawnictwo Naukowe UAM 2024

Trudno znaleźć poetkę, która nie popełniłaby wiersza autotematycznego. Większość z nich wypowiada się na temat procesu twórczego, rozumienia i zadań sztuki słowa, relacji poezji wobec rzeczywistości czy roli piszącej kobiety. Metapoetycka refleksja w tekstach kobiet nie tyle służy problematyzowaniu poetyckiego medium i języka, ile nakierowuje na wzmacnianą wierszem i zakorzenioną z osobistym, psychocielesnym doświadczeniu rzeczywistość – ów świat pojawiający się „na końcu języka". Metarefleksja sprzyja także samopoznaniu piszącego „ja" i jego kondycji, zagrożonej przez przemijanie, tryby historii, chorobę czy śmierć. Stąd propozycje „znikopisania" jako arspoetyki Urszuli Kozioł, metapoetyckiego opisu Joanny Pollakówny czy autotematyzmu „out of blue" Julii Hartwig. W interpretacyjnych zbliżeniach przedstawione zostają także metapoetyckie projekty Wisławy Szymborskiej (w dialogu ze Stanisławem Barańczakiem), Anny Kamieńskiej, Julii Poświatowskiej, Bogusławy Latawiec, Marzanny Bogumiły Kielar czy Julii Fiedorczuk (w zestawieniu z Julianem Przybosiem), a także wielu innych poetek współczesnych.